MAGAZIJN
van TUIN - SIERAADEN
Of verzameling van modellen van aanleg en sieraad, voor groote en
kleine lust - hoven, voornamelijk van dezulke die, met weinig kosten,
te maaken zijn. Getrokken uit de voornaamste buitenlandsche
werken, naar de gelegenheid en gronden deezer republiek gewijzigd, en
met veele nieuwe platte gronden en sieraaden vermeerderd.
Door G. van Laar.
Te Amsterdam, bij Johannes Allart (1802).
Literatuur :
W.G.J.M. Meulenkamp
'G. van Laars Magazijn
van tuin-sieraden als een voorbeeldenboek voor
Nederlandse tuingebouwen'
Bulletin KNOB. Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse
Oudheidkundige Bond 82 (1983), p. 124-141.
Mehrtens, U.
Lucas Pieter Roodbaard
en Gijsbert van Laar; architecten van
landschappenin miniatuur
Antiek 21 (1987) no. 8, pag. 435-440
Oldenburger - Ebbers, C.S.
De tuinplattegronden van
Gijsbert van Laar
Groen 50 (1994) no. 4, p. 35-39
Oldenburger - Ebbers, C.[S].
Gijsbert van Laar,
nieuwe biografische gegevens
Tuinjournaal 11 (1994) no. 4, p. 31-33
Cascade 3 (1994/[1995]) no. 1/2,p. 24-26
Broeke, M. van den
Nieuwe gegevens over de
tuinplattegronden van Gijsbert van Laar: Nieuw
Brittenrust, Raadwijk en Rijnlust te Alphen aan de Rijn
Cascade 4 (1995) no. 1/2, p. 34-40
Broeke, M. van den en
W. Meulenkamp
GIJSBERT
VAN LAAR (1767-1829), TUINARCHITECT
Cascade 12 (2003) no. 1/2 p. 5-47
Dit nummer is te downloaden via Cascade
website ; zoek Gijsbert
van Laar (1767-1829), tuinarchitect en klik hierop ; pdf
document volgt.
Per 10 Juli 2007 is Magazijn van Tuin - Sieraaden verkrijgbaar
op CD!
Het gebruikte exemplaar is één uit 1802,
uit Special
Collections van WUR ; een schitterend gekleurd exemplaar.
Verkrijgbaar via Boek op CD.
Voor contact n.a.v. deze page, email Jan.Holwerda@xs4all.nl
Van
website van Koninklijke Bibliotheek
Webexpositie 100 hoogtepunten van de Koninklijke Bibliotheek
73. Tuinarchitectuur
Magazijn van tuin-sieraden
Getrokken uit de voor-naamste buitenlandsche werken, naar de
gelegen-heid en gronden van dit koningrijk gewijzigd, en met vele
nieuwe platte gronden en sieraden vermeerderd / G. van Laar. Nieuwe
uitg. met 190 platen.Zaltbommel, Johannes Noman en Zoon, 1831.
4º.
1307 D 61, pl. 6
'Een Luiaert mooge in de aerd' zyn schoon Talent begraeven,
Of zuchten by de Pers of by zyn Scheurpapier,
Allart maeck alles fraei! kunstkeurig! magtig dier!’
Aldus werd Johannes Allart (1754-1816), de uitgever bij wie in 1802 de
eerste editie van het Magazijn van tuin-sieraden verscheen,
gekenschetst in een anoniem gedicht. Hoe fraai hij alles maakte is te
zien in dit boek. Het is samengesteld door Gijsbert van Laar, van wie
niet meer bekend is dan dat hij in Alkmaar tegen het eind van de
achttiende eeuw een boomkwekerij begon. In het voorwoord schrijft Van
Laar dat hij, voornamelijk geïnspireerd door de Engelse
tuinkunst,
een overzicht wil bieden van de wijze waarop tuineigenaars hun
‘middelmatige en kleine gronden’ kunnen versieren
en
verfraaien. Want 'wat is er geschikter voor den bedaarden, werkzamen en
nijveren Nederlander om hem te verpoozen van zijnen arbeid dan eenige
dagen der week aan de stille rust van het buitenleven toe te wijden'?
In 190 platen geeft Van Laar voorbeelden van gebouwen, bruggen, zitjes
en beelden, die de van oudsher functionele Hollandse 'kweektuinen' om
kunnen toveren tot ware lusthoven. Soms zijn ook plattegronden van
beplantingsschema's opgenomen. Bij iedere plaat hoort een verklaring,
waarin informatie gegeven wordt over de plaatsing van de gebouwen, hun
uitvoering en gebruiksmogelijkheden. Natuurlijk mocht een hermitage in
een tuin niet ontbreken. Van Laar paste die wel aan de Nederlandse
situatie aan. Want terwijl in Groot-Brittannië soms mensen
ingehuurd werden om een dergelijk onderkomen te bewonen, suggereert hij
de kluizenaar op zijn bank te schilderen of van hout te maken en aan te
kleden.
Het boek was buitengewoon populair. In de negentiende eeuw verschenen
maar liefst vier herdrukken, waaronder de hier getoonde in 1831 van
uitgever Noman te Zaltbommel. Hoeveel van de voorbeelden daadwerkelijk
gebouwd zijn, is moeilijk vast te stellen omdat veel tuinornamenten in
de loop der tijd verdwenen zijn. Enkele zijn nog terug te vinden,
bijvoorbeeld een beschilderd schot van een boerenwoning en de
zogenaamde blokhut op het landgoed Elswout in de buurt van Bloemendaal.
Ook een kapelachtige koepel op het buiten Terra Nova bij Loenen aan de
Vecht is rechtstreeks aan Van Laar ontleend. Zonder twijfel heeft het
boek een enorme invloed gehad op de Nederlandse tuin in de negentiende
eeuw.
Verzameling
van gescande pagina's uit Magazijn van Tuin-Sieraden en gevonden op
internet :
